Nieużywanie kasy fiskalnej powoduje obowiązek zwrotu ulgi na jej zakup

WYROK WOJEWÓDZKIEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
w Olsztynie z 24 lipca 2014 r.
sygn. akt I SA/Ol 454/14

(źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych; orzeczenie nieprawomocne)

"(…) Zgodnie z art. 111 ust. 6 ustawy o VAT, podatnicy są zobowiązani do zwrotu odliczonych (...) kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, w przypadku gdy w okresie 3 lat od rozpoczęcia ewidencjonowania "zaprzestaną ich używania" (...).

Sąd podziela stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej, że użyte w tym przepisie sformułowanie należy odczytywać literalnie, tj. odwołać się do potocznego rozumienia słów "używanie" - jako "posłużenie się czymś, zastosowanie czegoś jako środek, narzędzie, oraz "zaprzestać" - "przerwać jakąś czynność, zaniechać robienia czegoś". Słuszny jest pogląd, że "zaprzestanie używania" należy interpretować w ten sposób, iż bez znaczenia pozostają przyczyny, z jakich podatnik zaprzestał ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, tzn. czy zaprzestanie używania było wynikiem nieumyślnego zdarzenia losowego, czy też wynikało bezpośrednio z zaplanowanego działania.

Pojęcia tego nie można rozumieć w sposób zaprezentowany w skardze, tj. że z "zaprzestaniem używania" kasy mamy do czynienia wyłącznie w sytuacji, w której podatnik, mimo dokonywania sprzedaży podlegającej obowiązkowi ewidencjonowania za pomocą kasy, zaniechał tego obowiązku. Wskazać przy tym trzeba na niekonsekwencję argumentacji, skoro twierdzi się następnie, że to pojęcie należy odczytywać wyłącznie poprzez treść rozporządzenia wykonawczego, które dookreśla pojęcie "zaprzestanie używania" przez wskazanie przypadków, w których następuje zaprzestanie używania kasy.

Zdaniem Sądu, nie można interpretować użytego w art. 111 ust. 6 ustawy o VAT pojęcia "zaprzestaną używania" kas rejestrujących poprzez treść § 6 ust. 1 pkt 1-4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2010 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących. W istocie zawęża to bowiem hipotezę normy i prowadzi do wyeliminowania jej stosowania w odniesieniu do wszystkich możliwych sytuacji zaprzestania używania kasy w trakcie prowadzenia działalności, w tym także sytuacji, o której mowa w skardze, tj. świadomego zaniechania ewidencjonowania obrotu, mimo obowiązku.

Z treści art. 111 ust. 6 ustawy o VAT oraz treści art. 111 ust. 7 pkt 2 ustawy, zawierającego upoważnienie do określenia przez Ministra Finansów przypadków zwrotu przez podatnika odliczonych kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, wynika, że decydujące znaczenie dla obowiązku zwrotu ma okres faktycznego używania kas (kasy). W ww. upoważnieniu wskazano, że określając przypadki powodujące obowiązek zwrotu kwot odliczonych na zakup kas, Minister Finansów powinien mieć na uwadze okres wykorzystywania kas rejestrujących. Minister nie został upoważniony do zdefiniowania pojęcia "zaprzestaną używania", a o wskazanie przypadków, w których z uwagi na czas "wykorzystywania" kas powstaje obowiązek zwrotu. Niewątpliwie wskazane w § 6 ust. 1 pkt 1-4 rozporządzenia zdarzenia zaistniałe w ciągu trzech lat od rozpoczęcia ewidencjonowania obrotu za pomocą kas rejestrujących takie jak: zaprzestanie działalności, sprzedaż przedsiębiorstwa lub jego części, ogłoszenie upadłości lub otwarcie likwidacji powodują lub w perspektywie czasu (likwidacja, upadłość) doprowadzą do zaprzestania używania kas. Jednak, jak już wyżej Sąd stwierdził, przypadki te nie stanowią wyłącznego katalogu zdarzeń, definiującego pojęcie "zaprzestanie używania" kas w rozumieniu art. 111 ust. 6 ustawy o VAT.

Wskazać trzeba, że zgodnie z art. 111 ust. 4 ustawy o VAT, podatnicy mogą odliczyć kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania (w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł - przyp. red.). Ulga ta przysługuje tylko przy zakupie kas powstającego po raz pierwszy obowiązku ewidencjonowania. Ustawodawca nie określa żadnego limitu ilości kas. To podatnik dokonujący sprzedaży, o której mowa w art. 111 ust. 1, nabywający kasy i dokonujący odliczenia kwot wydatkowanych na ich zakup w deklaracji, ocenia konieczność, czy potrzebę posiadania określonej ilości kas w stosunku do rozmiarów i rodzaju prowadzonej działalności. Nie ma przy tym obowiązku posiadania kas rezerwowych. Zasadą jest posługiwanie się przez podatnika w danym punkcie sprzedaży jedną i tą samą kasą. Oczywistym jest, że w trakcie prowadzenia działalności może nastąpić zmiana jej zakresu, rodzaju czy rozmiarów, bądź też zmniejszenie stanowisk kasowych przy niezmienionych rozmiarach działalności. Jeżeli zaprzestanie używania danej kasy nastąpi przed upływem 3 lat od rozpoczęcia ewidencjonowania na tej kasie, z mocy art. 111 ust. 6 ustawy o VAT powstaje obowiązek zwrotu kwoty wydatkowanej na jej zakup i odliczonej w deklaracji podatkowej, niezależnie od tego, że nadal działalność gospodarcza jest prowadzona (podkreśl. red.). (…)"