Stosowanie kas fiskalnych w 2015 r.

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych (tzw. osób prywatnych) mają obowiązek swoją sprzedaż ewidencjonować w kasie fiskalnej. Jednak Minister Finansów ma prawo zwolnić, w drodze rozporządzenia, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z tego obowiązku. Do końca 2014 r. w tym zakresie obowiązuje rozporządzenie z dnia 29 listopada 2012 r. Od 1 stycznia 2015 r. ma wejść w życie nowe rozporządzenie, którego projekt został opublikowany w dniu 25 września 2014 r. Rozporządzenie będzie obowiązywać w roku 2015 oraz 2016.

Niezmieniony limit obrotów

Jak wynika z obecnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na rzecz osób prywatnych, w sytuacji gdy kwota obrotu z tytułu tej sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł.

Natomiast podatnicy rozpoczynający w danym roku podatkowym sprzedaż na rzecz tych osób zwolnieni są z jej ewidencjonowania w kasie fiskalnej w danym roku podatkowym, jeżeli przewidywany przez nich obrót z tego tytułu nie przekroczy w tym roku, w proporcji do okresu wykonywania wskazanych czynności, kwoty 20.000 zł. Limity te zostały utrzymane także w 2015 r. oraz 2016 roku.

Zmiana załącznika do rozporządzenia

Obecnie zwolnione z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym są czynności wymienione w załączniku do ww. rozporządzenia. Podobnie będzie także od 2015 r.

Katalog czynności wymienionych w tym załączniku nie ulegnie zasadniczym zmianom. W porównaniu do katalogu czynności wymienionych w obecnie obowiązującym załączniku, od stycznia 2015 r. nie znajdzie się w nim zwolnienie wymienione w pozycji 34 obecnego załącznika, tj. z tytułu liczby świadczonych usług i liczby odbiorców oraz w pozycji 43 załącznika, czyli zwolnienie ze względu na formę zapłaty sprzedaży biletów i rezerwacji miejsc przy przewozach rozkładowych pasażerskich (usługi te będą mogły bowiem korzystać ze zwolnienia określonego w § 2 rozporządzenia, w związku z pozycją 38 załącznika do projektowanego rozporządzenia).

Ponadto mając na uwadze wprowadzone ustawą z dnia 25 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy Ordynacja podatkowa (Dz. U z 2014 r. poz. 1171) zmiany dotyczące usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych i usług elektronicznych zamierza się wprowadzić dla podmiotów świadczących te usługi dodatkowe zwolnienie poprzez dodanie poz. 23 i 24 w załączniku. W związku z tym, że podatnicy świadczący usługi telekomunikacyjne korzystają ze zwolnienia z ewidencjonowania (i będą nadal z niego korzystać), zdecydowano się na objęcie zakresem zwolnienia świadczonych przez nich, podobnych ze względu na specyfikację, usług, o których mowa w poz. 23 i 24 załącznika do projektu rozporządzenia.

Proponuje się także zmianę brzmienia poz. 28 omawianego załącznika. Zwolnione z ewidencjonowania mają być "Czynności notarialne" (bez względu na symbol PKWiU). Zmiana ta jest spowodowana tym, że czynności notarialnych mogą dokonywać także zastępca notarialny, jak i aplikant notarialny.

Ministerstwo Finansów w porównaniu do obecnie obowiązującego załącznika proponuje również dodanie poz. 49 i objęcie zwolnieniem z ewidencjonowania dostawy towarów i świadczenia usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym zaliczane są przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. Jak wskazano w uzasadnieniu, wprowadzenie tej regulacji będzie stanowiło ułatwienie dla podatników, u których sprzedaż dla osób prywatnych stanowi marginalną część ich działalności. Przy czym korzystanie z tego zwolnienia będzie możliwe pod warunkiem, że czynności te w całym zakresie dokumentowane będą fakturą.

Dodatkowo w § 3 ust. 4 planuje się wprowadzić regulację, na mocy której nie będą wliczane do obrotu uprawniającego do zwolnienia z kas czynności, o których mowa w poz. 36 i poz. 49 załącznika do projektu rozporządzenia. Wymienione tam będą transakcje dostawy nieruchomości oraz dostawy towarów i świadczenia usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym zaliczane są przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu do projektu, zmiana ta ma na celu wyeliminowanie obrotu, który niejako zaburza obraz, co do skali realizowanej działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Gdyby nie to wyłączenie, podatnik dokonujący jednorazowo zbycia np. nieruchomości "skonsumowałby" cały obrót uprawniający go do korzystania ze zwolnienia.

Jak wynika z projektu omawianego rozporządzenia, ma być utrzymany system zwolnień przedmiotowo-podmiotowych dotyczących podatników, u których udział wartości dostaw towarów i świadczonych usług wymienionych w części I załącznika w obrotach z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT jest większy niż 80%.

Czynności wyłączone ze zwolnienia z kas

Obecnie obowiązujące rozporządzenie w sprawie zwolnień z ewidencjonowania wskazuje także czynności, które nie mogą korzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania. Od przyszłego roku Ministerstwo planuje rozszerzyć ten katalog o dodatkowe usługi oraz towary (patrz ramka).

Oznacza to, że podatnicy świadczący te usługi lub dokonujący dostawy tych towarów będą objęci bezwzględnym obowiązkiem stosowania kasy fiskalnej.

Podatnik świadczący usługi doradztwa podatkowego dla osób prywatnych będzie musiał ich sprzedaż ewidencjonować w kasie.

Dodatkowo Ministerstwo zaproponowało zmianę brzmienia § 4 ust. 1 pkt 1 lit. l) rozporządzenia poprzez wskazanie, że obowiązek ewidencjonowania sprzedaży w kasie dotyczyć będzie dostaw zapisanych i niezapisanych nośników danych cyfrowych i analogowych. Obecnie w przepisie tym wymienia się: płyty CD, DVD, kasety magnetofonowe, taśmy magnetyczne (w tym kasety wideo), dyskietki, karty pamięci, kartridże i inne analogowe lub cyfrowe nośniki danych zawierające zapisane dane lub zapisane pakiety oprogramowania komputerowego, w tym również sprzedawane łącznie z licencją na użytkowanie.

Terminy rozpoczęcia ewidencjonowania

Planuje się utrzymanie zasady, że utrata prawa do zwolnienia z ewidencjonowania następuje po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wystąpiło zdarzenie uniemożliwiające korzystanie ze zwolnienia.

Podatnik, który przestanie spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed dniem 1 stycznia 2015 r., będzie stosować termin rozpoczęcia ewidencjonowania określony w obecnie obowiązującym rozporządzeniu w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

W przypadku podatnika, który:

nie przestał spełniać warunków do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed 1 stycznia 2015 r., oraz
nie został zwolniony z obowiązku ewidencjonowania na podstawie § 2 i § 3,

zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania traci moc z dniem 1 marca 2015 r.

Ponadto założono, że w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia ze względu na wysokość osiąganych obrotów, którzy po dniu 31 grudnia 2014 r. będą kontynuowali wykonywanie usług wskazanych w § 4 ust. 1 pkt 2 lit. c)-i) (wymienionych w ramce), jedynie do dnia 28 lutego 2015 r. ich świadczenie będzie mogło korzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania.

Usługi i towary, których dostawę podatnik będzie musiał w 2015 r. rejestrować w kasie:

-	naprawa pojazdów samochodowych oraz motorowerów (w tym naprawa opon, ich zakładanie, bieżnikowanie i regenerowanie),
-	wymiana opon i kół,
-	badania i przeglądy techniczne pojazdów,
-	opieka medyczna świadczona przez lekarzy i lekarzy dentystów,
-	usługi prawne, z wyjątkiem czynności notarialnych,
-	usługi doradztwa podatkowego,
-	usługi fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne,
-	usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), wyłącznie:
	»	świadczone przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz
	»	usług przygotowania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering),
-	z wyjątkiem świadczenia usług na warunkach określonych w poz. 35 załącznika do rozporządzenia przez podatnika, o którym mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o VAT (co oznacza w szczególności, że nabycie i odsprzedaż przez podatnika-pracodawcę przedmiotowych usług pracownikowi, w tym tzw. abonamentów medycznych, nie będzie podlegać bezwzględnemu obowiązkowi ewidencyjnemu) oraz świadczenia usług związanych z wyżywieniem świadczonych na pokładach samolotów lub w sposób określony w poz. 45 projektowanego załącznika,
-	dostawa perfum i wód toaletowych (PKWiU 20.42.11.0), z wyjątkiem towarów dostarczanych na pokładach samolotów.

Zawiadomienie o liczbie kas

Podatnicy, którzy będą zobowiązani do rozpoczęcia ewidencjonowania sprzedaży w kasie fiskalnej, muszą pamiętać, że rozpoczęcie tej ewidencji poprzedzone jest złożeniem zawiadomienia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, o liczbie kas i miejscu (adresie) ich używania. Wynika to z § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas. Wzór tego zawiadomienia określa załącznik nr 1 tego rozporządzenia.

Wzór zawiadomienia o liczbie kas rejestrujących i miejscu (adresie) ich używania dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl.

Przed tym terminem należy dokonać fiskalizacji kasy. Fiskalizacja przeprowadzana jest przez serwisanta kas. Jest ona potwierdzona wykonaniem raportu fiskalnego dobowego. Wydruk ten dołączany jest do książki kasy.

W przypadku podatników, którzy zamierzają stosować do ewidencjonowania jedną kasę, zawiadomienie o liczbie i miejscu (adresie używania kas) może być dokonane na formularzu zgłoszenia przez podatnika danych dotyczących kasy, pod warunkiem, że zgłoszenie to zostanie złożone przed powstaniem obowiązku ewidencjonowania. Wzór tego zgłoszenia znajduje się w załączniku nr 2 omawianego rozporządzenia.

Zawiadomienie to jest niezbędne do uzyskania przez podatnika prawa do odliczenia lub zwrotu części kwoty wydatkowanej na zakup kasy, o której mowa w art. 111 ust. 4 ustawy o VAT. Jak wynika bowiem z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie odliczenia i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących (Dz. U. z 2013 r. poz. 163), podatnik może dokonać tego odliczenia, jeśli złoży właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zgłoszenie o liczbie kas rejestrujących, które zamierza stosować do ewidencjonowania i miejscu (adresie) ich używania.

Zgłoszenie danych dotyczących kasy

Dokument "Zgłoszenie/aktualizacja przez podatnika danych dotyczących kasy" jest co do zasady drugim dokumentem, który podatnik instalujący kasę fiskalną musi złożyć. Jego wzór stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie kas.

Jak wynika z art. 111 ust. 3a pkt 10 ustawy o VAT, podatnicy rozpoczynający ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących mają obowiązek dokonać zgłoszenia kasy rejestrującej do naczelnika urzędu skarbowego w celu otrzymania numeru ewidencyjnego kasy. Zgłoszenie to powinno być dokonane w terminie 7 dni od dnia fiskalizacji kasy (§ 13 ust. 5 rozporządzenia w sprawie kas).

W oparciu o to zgłoszenie naczelnik urzędu skarbowego nadaje kasie numer ewidencyjny, który podatnik powinien w sposób trwały nanieść na jej obudowę. Numer ewidencyjny kasy oraz książki kasy są identyczne i nie mogą być przypisane innym urządzeniom.

W tym samym terminie zgłoszenia, na dokumencie określonym w załączniku nr 5 do ww. rozporządzenia, dokonuje podmiot prowadzący serwis główny lub podmiot prowadzący serwis kas (§ 21 rozporządzenia w sprawie kas).

Pamiętać należy, że w przypadku podatników, którzy zobowiązani są do stosowania więcej niż jednej kasy rejestrującej, zawiadomienie dokonane na formularzu "Zgłoszenie/aktualizacja przez podatnika danych dotyczących kasy" nie jest tożsame z zawiadomieniem o liczbie kas rejestrujących i miejscu ich używania. Niezłożenie w wymaganym terminie jednego z powyższych zawiadomień skutkuje utratą prawa do odliczenia ulgi na zakup kasy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29.11.2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 1382)

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14.03.2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. poz. 363)